Tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh (Wonder Week) là thuật ngữ không còn xa lạ với nhiều mẹ bỉm sữa. Tuy nhiên có nhiều phụ huynh vẫn bất ngờ vì giai đoạn trẻ thay đổi đột ngột về cả thể chất và tâm lý trở trong tuần khủng hoảng. Để hiểu thêm về tình trạng của trẻ và cùng con vượt qua giai đoạn này, cha mẹ hãy cùng Sakura Montessori tìm hiểu thông tin về 10 tuần khủng hoảng Wonder Week của trẻ sơ sinh ngay trong bài viết dưới đây nhé.
Tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh - Wonder Week là gì?
Wonder week (Tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh) là khái niệm được đưa ra trong cuốn sách cùng tên được xuất bản năm 1922, bởi hai nhà khoa học nổi tiếng người Hà Lan, tên là Hetty Van De Rijt và Frans Plooij. Cuốn sách này là cẩm nang để cha mẹ hiểu về quá trình phát triển của trẻ sơ sinh. Trong sách là các gợi ý cho cha mẹ những cách để hỗ trợ con trong thời điểm khủng hoảng.
Wonder week là thuật ngữ dùng để mô tả các giai đoạn phát triển nhanh, mạnh mẽ của trẻ sơ sinh về trí tuệ, kỹ năng trong 2 năm đầu đời. Sự khủng hoảng này không đáng lo ngại, đây là đánh dấu bước khởi đầu để trẻ học hỏi những kỹ năng mới như tập lẫy, tập bò, tập đứng…. Sau mỗi giai đoạn khủng hoảng, trẻ sẽ có bước nhảy vọt về kỹ năng, trí não.
Vậy tuần khủng hoảng trẻ sơ sinh - Wonder week của trẻ sơ sinh chính là giai đoạn đánh dấu sự phát triển về trí tuệ và khả năng vận động của bé.
Wonder Week ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?
Khi em bé chào đời, cha mẹ phải đối mặt với vấn đề lo lắng về sức khỏe, tâm lý và sự phát triển bình thường của bé. Giai đoạn này của trẻ sơ sinh được thế giới gọi là giai đoạn khủng hoảng của trẻ sơ sinh - Wonder Week.
Ở giai đoạn này khiến cho cha mẹ thấy khó khăn với khủng hoảng của bé. Tuy nhiên đây cũng là dấu hiệu tốt cho thấy bé đang có những bước phát triển trong quá trình đầu đời của bé. Để trải qua giai đoạn này cùng bé một cách êm ái thì cha mẹ hãy thấu hiểu và giải mã thông điệp mà bé gửi ngắm qua những tiếng khóc, cáu bẳn của trẻ.
Khi trẻ bước vào tuần khủng hoảng, bé sẽ dễ quấy khóc hơn bình thường. Tuy vậy cha mẹ không nên quá lo lắng, vì Wonder Week ở trẻ sơ sinh là hiện tượng tâm lý hết sức bình thường của bé. Cha mẹ hãy thường xuyên theo dõi lịch tuần khủng hoảng và quan tâm đến bé nhiều hơn để chủ động đối mặt với thử thách.
Một số dấu hiệu tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh cần chú ý
Khi bước vào tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh - Wonder Week, bé sẽ rất khó chịu. Tuy nhiên việc con không chịu hợp tác là việc hết sức tự nhiên, không liên quan đến cách chăm sóc hay nuôi dạy bé của cha mẹ. Vì vậy chúng ta không nên quá lo lắng, phụ huynh hãy quan sát các biểu hiện của trẻ để có thể hỗ trợ, chăm sóc cùng con vượt qua giai đoạn này.
Dưới đây là một số dấu hiệu tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh như:
- Bé chán ăn, lười bú hơn thông thường
- Trẻ trở nên giận dỗi bất thường, thậm chí ngay sau khi vừa vui vẻ, cười đùa
- Trẻ trở nên quấy khóc nhất là ban đêm, đặc biệt trẻ dưới 6 tháng tuổi thường gắt ngủ, khó ngủ đòi hỏi phải được bế
- Thường xuyên quấy khóc, bực bội và dễ cáu gắt
- Trẻ ngủ không sâu giấc, bé dễ tỉnh giấc vào ban đêm
- Bám mẹ hơn hay đòi bế, có nhu cầu được vỗ về, âu yếm, đôi khi trẻ còn khóc ngay cả khi đang được ôm ấp
- Bé hay có biểu hiện ghen tị nếu cha mẹ dành chú ý cho người khác
- Bé thường có món đồ yêu thích, không chịu rời tay
- Đối với người lạ trẻ có biểu hiện nhút nhát, với cha mẹ con trở nên ngọt ngào
- Trẻ xuất hiện những cơn giận dữ bùng nổ
10 tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh Wonder Week cha mẹ cần biết
Các mốc tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh sẽ rơi vào các tuần thứ 5, tuần thứ 8, tuần thứ 12, tuần thứ 19, tuần thứ 26, tuần thứ 37,tuần thứ 46, tuần thứ 55, tuần thứ 64, tuần thứ 75. Trong giai đoạn này trẻ phát triển hàng loạt kỹ năng ngồi, bò, đứng, đi, nói… Cụ thể:
1. Wonder Week ở trẻ sơ sinh tuần thứ 5
Thông thường tuần khủng hoảng đầu tiên của trẻ sẽ diễn ra từ giữa tuần thứ 4 đến giữa tuần thứ 5, thời điểm này các bé sẽ có những biểu hiện khó chịu hơn một tháng đầu tiên. Khi đã vượt qua được tuần khủng hoảng đầu tiên, bé sẽ có những thay đổi như: ít ngủ hơn, biết chăm chú nhìn hơn.
Đây là tuần Wonder Week đầu tiên nên bé phát triển về giác quan, cha mẹ sẽ thấy trẻ quấy khóc và chán ăn. Sau khi trải qua tuần khủng hoảng thì bé sẽ:
- Bé biết cười và nhạy cảm với các loại mùi hương
- Bé biết hướng sự chú ý, tập trung vào đồ vật mà con thích
Khi thấy trẻ quấy khóc thì cha mẹ hãy làm ra các hoạt động mà trẻ thích nhất như cho bé ra ngoài chơi, massage cho bé…
2. Tuần thứ 8 (tuần khám phá)
Ở giai đoạn này là lúc bé được 2 tháng tuổi, bé sẽ quấy khóc, chán ăn và có những thay đổi. Tuần thứ 8 bé có các biểu hiện sau:
- Giai đoạn Wonder week này bé quan tâm đến đồ chơi
- Tuần thứ 8 trẻ biết quay đầu về phía phát ra âm thanh
- Bé biết phát ra âm thanh gầm gừ nhỏ
- Bé dần khám phá và quan sát
Ở tuần thứ 8 Wonder week, cha mẹ hãy dành cho bé nhiều thời gian hơn, quan tâm đến bé hơn. Hãy cùng bé chơi các trò chơi để giúp bé phát triển các kỹ năng và cha mẹ cũng nên thể hiện tình yêu dành cho bé nhiều hơn.
3. Tuần thứ 12 (tuần vận động)
Đây là tuần đánh dấu mốc thời gian của sự chuyển biến lớn đầu tiên trong cuộc đời của bé, như:
- Bé bắt đầu phát triển kỹ năng như lẫy, lật người, ngóc đầu và cười nhiều hơn
- Thích lắng nghe âm thanh với tần số khác nhau
- Bé sẽ thức khuya hơn và bỏ ăn
- Để bé phát triển tốt hơn, cha mẹ nên đọc sách, kể chuyện cho trẻ nghe
- Khi trẻ đã giảm quan tâm hoặc chú ý đến sự vật xung quanh thì cha mẹ nên để bé nghỉ ngơi.
Cha mẹ hãy khắc phục tuần Wonder week này bằng cách cho ngủ đêm sớm hơn và giảm bớt một giấc ngủ ngày để đêm bé ngủ dễ hơn. Mặt khác cha mẹ cũng không bằng mọi cách để ép bé ăn mà hãy chế biến thành nhiều món đảm bảo đủ dinh dưỡng cho bé.
4. Wonder Week của trẻ sơ sinh tuần thứ 19
Giai đoạn khủng hoảng - Wonder Week này thường diễn ra từ thứ tuần 14 đến tuần thứ 19. Đây là giai đoạn bé rất thích được ôm ấp, bồng bế điều này làm bé cảm thấy dễ chịu và đóng vai trò trong sự phát triển của trẻ. Ở giai đoạn này bé có những thay đổi theo từng tuần như:
- Ở tuần thứ 15, bé chú ý đến mọi thứ xung quanh hơn, thích nhìn mình ở trong gương.
- Tuần thứ 16, bé cười nhiều hơn, cười thành tiếng rõ hơn, khi được cha mẹ cho nằm sấp trẻ sẽ cố gắng nhấc đầu lên.
- Tuần thứ 17, bé có thể hiểu được âm thanh, sẽ hay hóng hớt khi có người trò chuyện cùng.
- Tuần thứ 18, bé sẽ lặp đi lặp lại một hành động nhiều lần và biết tự chơi một mình.
- Tuần thứ 19, bé có những biểu hiện như sau: Bé sẽ hay đưa tay lên miệng mút học cầm nắm được thứ gì là sẽ cho vào miệng; Biết dừng ăn ti và đẩy ra khi đã no; Bé biết nhìn theo cha mẹ.
5. Tuần thứ 26 - Tuần lễ của mối quan hệ
Ở giai đoạn khủng hoảng này thường diễn ra từ cuối tuần thứ 22 đến giữa tuần thứ 26, bé đã bắt đầu:
- Biết thể hiện cảm xúc mãnh liệt, hét và cười to
- Bé biết ngồi và nhổm người, biết cầm nắm, chống nửa người ngồi dậy
- Trẻ có xu hướng dùng 1 bàn tay trong 1 khoảng thời gian sau đó chuyển sang tay khác, bé hiếu động hơn
- Bé biết xác định được khoảng cách xa gần
Giai đoạn này cha mẹ cần làm những việc như sau:
- Cho bé mặc quần áo thoải mái, rộng rãi để trẻ vận động dễ hơn.
- Không ép buộc bé ưu tiên tay trái hoặc tay phải, nếu ép buộc sẽ làm trẻ gặp vấn đề phối hợp giữa tay và mắt.
6. Tuần thứ 37
Giai đoạn này bé sẽ rất hiếu động và là thời điểm này trẻ rất thích khám phá thế giới xung quanh, thị lực của bé đã phát triển gần như người trưởng thành, bé có thể nhìn tốt ở khoảng cách gần. Sau khi kết thúc giai đoạn khủng hoảng này, bé có khả năng nhận biết sự khác biệt, trẻ không còn lười ăn, quấy khóc.
Ở giai đoạn này bé đã biết:
- Bé biết bắt chước biểu cảm của người khác
- Bé hiểu một số từ đơn giản
- Bé thích chơi trò đung đưa hoạc những bài nhạc
Tuy nhiên ở giai đoạn này, cha mẹ cần làm những việc sau:
- Để bé tự học hỏi, kiềm chế mong muốn bảo vệ con, gãy tìm kiếm và loại bỏ những khu vực gây nguy hiểm cho bé.
- Khi bé tập đi, hãy cho bé đi chân trần để tăng cường sự cảm nhận những bề mặt tiếp xúc dưới chân của bé.
- Khi cha mẹ cho bé đi chơi thì nên mang theo những món đồ chơi bé yêu thích để con yên tâm khi tiếp xúc với môi trường khác.
7. Tuần thứ 46
Ở giai đoạn khủng hoảng này thường bắt đầu từ nửa cuối tuần 41 tuần thứ 46, bé đã có thể:
- Bé nói được một số từ hoặc cụm từ đơn giản
- Bé hiểu và trả lời những câu hỏi ngắn
- Con có thể ngồi vững, đôi khi vịn lên đồ đạc trong thời gian ngắn và có xu hướng tập đi
- Biết chỉ vào đồ vật muốn để nhận sự giúp của mọi người
Để con có quá trình phát triển thuận lợi, cha mẹ nên lưu ý:
- Cha mẹ nên dạy con biết phân biệt đúng sai hay những điều quan trọng
- Trẻ đã hiểu được nhiều điều mà cha mẹ nói, tuy nhiên nhiều khi trẻ làm ngơ khi nghe nói không vì vậy phụ huynh không nên thường xuyên nói không với bé
- Để đảm bảo sự phát triển ngôn ngữ của trẻ, cha mẹ tránh lặp lại những lời của bé nói mà. Phụ huynh hãy dùng ngôn ngữ đúng và đa dạng khi giao tiếp với con.
8. Tuần thứ 55
Dấu hiệu tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh Wonder Weeks 8 (55 tuần tuổi) thường bắt đầu ở nửa cuối tuần thứ 50 và nửa đầu tuần thứ 54. Giai đoạn này trẻ thường nhõng nhẽo, khó chiều, dễ buồn tủi hay cáu bẳn. Sau tuần khủng hoảng bé sẽ có những biểu hiện:
- Bé có thể đứng khi vịn vào thành giường hoặc tường
- Bé thích cầm đồ vật và đưa ra xa, tự mặc và cởi quần áo
- Bé rất hứng thú với màu sắc
Dưới đây là những điều cha mẹ nên làm cho bé:
- Khuyến khích trẻ tập đi bằng cách hỗ trợ nắm tay trẻ dẫn về phía trước
- Chú ý an toàn cho trẻ trong nhiều tình huống
- Tham khảo ý kiến của chuyên gia, bác sĩ để hỗ trợ con một cách tốt nhất
9. Tuần thứ 64
Giai đoạn này rơi vào những cột mốc khủng hoảng cuối cùng của trẻ. Sau khi trải qua tuần khủng hoảng này:
- Bé biết đưa thức ăn, đồ vật vào miệng
- Bé đã biết sử dụng tất cả các giác quan như đánh giá thị giác, âm thanh, ngửi, thích chạm vào các đồ vật xung quanh
- Bé đã biết nũng nịu, nịnh cha mẹ và mọi người
- Bé biết bắt chước biểu cảm và hành động của người khác
- Bé đã biết nhận thức những thứ thích và không thích, dễ cáu giận nếu phải chia sẻ đồ chơi với người khác
10. Tuần thứ 75
Tuần khủng hoảng thứ 10 thường bắt đầu từ nửa cuối tuần 70 đến nửa đầu tuần 76. Ở giai đoạn khủng hoảng tuần thứ 75, bé đã có những kỹ năng như:
- Bé ngồi vững, đi vững và biết chạy chơi
- Tâm lý của bé phát triển, biết đồng cảm và ích kỷ hơn
- Khả năng ngôn ngữ của bé dần hoàn thiện
- Bé biết thể hiện hành vi với từng hoàn cảnh
Tuần khủng hoảng của trẻ kéo dài bao lâu?
Mỗi “tuần khủng hoảng ở trẻ sơ sinh” sẽ kéo dài khoảng 5 tuần. Tuy nhiên tuần khủng hoảng của mỗi bé khác nhau, phụ thuộc vào quãng thời gian con cầm để hoàn thiện kỹ năng mới. Thời gian hoàn thiện có thể kéo dài 1 - 2 tuần, thậm chí 1 - 2 tháng tương ứng với thời gian kéo dài mỗi kỳ Wonder Week. Lúc này, trẻ sẽ trải qua 2 giai đoạn: bão tố (stormy) và nắng đẹp (sunny).
- Giai đoạn bão tố: Đây là thời điểm bé bắt đầu học các kỹ năng mới nên đôi khi hướng sự tập trung, chú ý vào điều thích thú mà quên đi ăn uống, ngủ nghỉ. Vì vậy, nếu có bất kỳ sự điều gì làm gián đoạn sự chú ý của bé, chúng sẽ bùng phát cơn thịnh nộ, với các biểu hiện như: cáu kỉnh, khó chịu, quấy khóc..
- Giai đoạn nắng đẹp: Đây là giai đoạn sau của Wonder week, là thời điểm con bước vào một giai đoạn phát triển mới. Lúc này, bé đã hoàn thành việc học kỹ năng mới, cũng như phát triển về khả năng nhận thức. Giờ giấc sinh hoạt và chuyện ăn uống sẽ trở về theo đúng như ban đầu.
Trên lý thuyết là như vậy nhưng thực tế rất khó để xác định tuần khủng hoảng của bé kéo dài bao lâu, bởi mỗi bé đều có tốc độ phát triển khác nhau. Cha mẹ hãy căn cứ vào biểu hiện để chủ động đưa ra cách chăm sóc phù hợp.
Cha mẹ nên hỗ trợ trẻ tập luyện để sớm hoàn thành kỹ năng, việc làm này vừa giúp bé được hoạt động nhiều hơn, giảm quấy khóc, giảm khủng hoảng và ngủ ngon hơn. Đẩy nhanh tiến độ hoàn thành kỹ năng của con sẽ giúp bé sớm kết thúc tuần khủng hoảng.
Nguyên nhân khác ảnh hưởng hành vi của bé ngoài Wonder week
Không chỉ trong thời gian tuần khủng hoảng Wonder week, bé có thể quấy khóc vì một số nguyên nhân sau:
- Bé không khỏe: Ốm đau, mọc răng, cảm, sốt đều là những nguyên nhân làm trẻ khó chịu và quấy khóc.
- Thay đổi môi trường: Thay đổi môi trường cũng có thể là nguyên nhân thay đổi hành vi của trẻ sơ sinh.
- Thay đổi trong giấc ngủ: Thay đổi trong giấc ngủ, sự mệt mỏi, chuyển nơi ngủ cũng có thể gây ra khó chịu cho trẻ.
Cha mẹ lưu ý gì khi cùng con vượt qua tuần khủng hoảng
Tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh - Wonder Week có thể đến sớm hoặc muộn hơn 1-2 tuần dựa theo các tuần trên. Khi rơi vào tuần khủng hoảng, trẻ cảm thấy khó chịu do có nhiều thay đổi vì vậy phụ huynh cần giúp bé vượt qua giai đoạn này.
Điều quan trọng là cha mẹ chú ý và biết được những triệu chứng, các mốc tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh bên cạnh các mốc phát triển kỹ năng của con theo độ tuổi. Cha mẹ cần quan sát theo dõi những kỹ năng của bé như tập lẫy, tập bò, tập đứng… để đoán xem con có đang rơi vào tuần khủng hoảng hay không.
Để trải qua cùng con giai đoạn khủng hoảng - Wonder week một cách êm ái, cha mẹ cần lưu ý như sau:
- Cha mẹ nên tự chăm sóc bản thân khi phải đối mặt với giai đoạn của trẻ, để tránh cảm giác mệt mỏi. Phụ huynh nên quan tâm đến sức khỏe và chăm sóc bản thân, chỉ khi khỏe mạnh, tâm lý ổn định thì mới cùng con bước qua giai đoạn khủng hoảng - Wonder week này.
- Bé quấy khóc chỉ là tạm thời, ở giai đoạn này bé thường hay quấy khóc vì cảm thấy bất an. Thời điểm này là phù hợp để cha mẹ quan tâm đến bé nhiều hơn, cha mẹ nên có những cử chỉ âu yếm hay ôm bé nhiều hơn để bé cảm thấy yên tâm, thoải mái và dễ chịu hơn. Sau khi các tuần khủng hoảng kết thúc thì các con sẽ ăn ngủ ngoan hơn và bớt quấy khóc.
- Cha mẹ luôn quan tâm, động viên và thiếu hiểu bé nhiều hơn để bé hiểu rằng dù có lý do gì hay chuyện gì xảy ra thì bé luôn được bảo vệ, che chở và có người đồng hành bên cạnh.
- Khi trẻ quấy khóc, cha mẹ có thể cho con ra ngoài để trẻ cảm nhận sự khác biệt của không gian xung quanh. Bên cạnh đó việc thay đổi các món đồ chơi, cho con chơi trò chơi mới, massage cho trẻ cũng là cách giúp con dễ chịu hơn.
- Trong những tuần khủng hoảng, cha mẹ nên cho trẻ đi ngủ sớm hơn giai đoạn bình thường từ 30 đến 45 phút. Từ các tuần thứ 12 đến tuần thứ 26 hoặc tuần thứ 37 đến tuần thứ 55, cha mẹ có thể cho con ngủ ngày ít hơn, ngủ đêm sớm hơn nếu con muốn. Phụ huynh nên quan sát các dấu hiệu con buồn ngủ như dụi mắt, mút ngon tay, cau mày, tự kéo tai… để kịp thời cho trẻ đi ngủ.
- Phụ huynh không nên ép bé ăn trong những tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh. Bởi giai đoạn này bé cũng thay đổi khẩu vị cũng như thói quen ăn uống làm cho phụ huynh rất mệt mỏi, bé thường có tình trạng chán ăn, bỏ bữa làm cho cha mẹ lo lắng bé sẽ bị gầy đi và ảnh hưởng đến sức khỏe. Vấn đề này cha mẹ không cần quá lo lắng, chỉ cần cho bé ăn uống đủ và đảm bảo đủ dinh dưỡng là được, nếu cha mẹ ép bé ăn sẽ làm cho tâm lý của bé thêm rối loạn và khủng hoảng hơn.
- Tuần khủng hoảng là giai đoạn phát triển tự nhiên của bé, cha mẹ không nên ngăn chặn mà hãy đồng hành cùng bé trong các tuần khủng hoảng - Wonder week này. cha mẹ hãy để con được phát triển tự nhiên, hãy cho bé được thoải mái trong không gian của bé.
- Thông thường, tuần khủng hoảng Wonder Week sẽ tính theo ngày dự sinh của bé. Các bé sinh non, mẹ nên tính theo ngày sinh dự kiến chứ không phải theo ngày sinh bé.
Như vậy, bạn đã biết rõ tuần khủng hoảng - Wonder Week là gì qua bài viết ở trên. Tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh - Wonder Week không phải là bệnh lý, thực chất không kinh khủng như bạn nghĩ khi bạn đã hiểu vấn đề. Sakura Montessori mong rằng với những thông tin này sẽ giúp cha mẹ vững tâm hơn khi chăm sóc bé yêu nhà mình.
