Chứng khoán được đánh giá là một thị trường đầy tiềm năng khi nhà đầu tư có thể thu được mức lợi nhuận tốt từ đây. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa rằng đây là một kênh đầu tư đơn giản, dễ dàng tiếp cận mà không có rủi ro gì. Phá sản vì chơi chứng khoán một cách thiếu kiến thức không phải là một câu chuyện hiếm gặp. Vì thế, trước khi bắt đầu, bạn hãy đọc ngay bài viết dưới đây để tránh mất sạch tiền vì chơi chứng khoán nhé.
Không tiến hành nghiên cứu thị trường chứng khoán
Số lượng các nhà đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán tăng nhanh vượt bậc, nhất là trong vài năm gần đây. Rất nhiều nhà đầu tư F0 “nhảy” vào thị trường mà chưa kịp tìm hiểu hay nghiên cứu đầy đủ cách thị trường vận hành. Đây cũng là một trong những lý do khiến nhiều người phá sản vì chơi chứng khoán.
Nhận được khoản lãi đầu tiên từ chứng khoán có thể khiến bạn quá tự tin vào năng lực bản thân mà không tiếp tục tìm hiểu về thị trường nữa. Tuy nhiên, thị trường sẽ sớm thể hiện bản chất khắc nghiệt qua những biến động liên tục, có thể khiến bản lỗ sạch vốn chỉ sau một đêm.
Do vậy, khi mới bắt đầu tham gia thị trường chứng khoán, bạn nên dành nhiều thời gian cho việc nghiên cứu, đọc thêm sách về đầu tư, các phương pháp phổ biến, trường phái đầu tư chứng khoán. Ngoài ra, bạn cũng nên học cách dự đoán xu hướng giá cổ phiếu để tránh việc bị thao túng tâm lý và đưa ra quyết định sai lầm.
Bỏ qua lời chia sẻ từ chuyên gia
Các chuyên gia đầu tư là những người có kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực chứng khoán, giúp bạn có những phương án đầu tư đúng đắn. Khi tham gia vào bất cứ một lĩnh vực riêng biệt nào đó, nếu có một thầy giỏi, đã có kinh nghiệm đồng hành và dẫn dắt thì tỷ lệ đạt được thành công của bạn sẽ cao hơn.
Đừng bỏ qua lời khuyên, chia sẻ từ chuyên gia, họ có khả năng phán đoán nhạy bén đối với cổ phiếu tiềm năng và nhận biết chính xác hơn về thời điểm nên mua/bán cổ phiếu. Bạn sẽ đúc rút được nhiều kinh nghiệm thực tế từ họ, tránh những sai lầm không đáng có. Chính vì thế, nghe lời khuyên từ chuyên gia, người có kinh nghiệm là một cách học hỏi thêm kiến thức và xem xét lại các quyết định của mình.
Không cắt lỗ khi giá vượt mốc an toàn
Giá cổ phiếu biến động liên tục là chuyện bình thường, lúc lên lúc xuống là quy luật không thể tránh khỏi. Tuy vậy, có nhiều nhà đầu tư đã phá sản vì không chịu cắt lỗ đúng thời điểm khi giá cổ phiếu trượt khỏi ngưỡng an toàn.
Trong thực tế, không khó gặp các nhà đầu tư xem nhẹ khi giá cổ phiếu giảm vì nghĩ rằng đây chỉ là số lỗ nhỏ, tiếp tục ôm đợi giá đảo chiều. Tất nhiên là có những thời điểm nên giữ lại cổ phiếu nhưng đó là khi nhà đầu tư đã có những phân tích chắc chắn về xu hướng sắp tới của cổ phiếu. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa trên những phán đoán cảm tính thì việc tiếp tục ôm hàng khi giá đã mất trend tăng là điều không nên.
Nếu không cắt lỗ sớm đúng lúc, nhà đầu tư sẽ rơi vào hoàn cảnh bị động, dễ rơi vào các bẫy tài chính hoặc phải vay mượn gồng lỗ với mức lãi cắt cổ. Chính vì thế, bạn cần có một tâm lý vững vàng, một cái đầu lạnh để nhận định và phán đoán thị trường chính xác. Nên dứt khoát lúc cần bán cắt lỗ và biết lúc nào nên giữ để tìm cơ hội tiềm năng hơn.
Đầu tư theo phong trào, linh cảm chủ quan
Khi đầu tư chứng khoán, một trong những yếu tố quan trọng là phải giữ được bình tĩnh và không nên đầu tư theo linh cảm hay phong trào của số đông. Nếu làm được điều này thì bạn đã thành công được một nửa.
Các thông tin về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, biểu đồ giá, các chỉ số liên quan của cổ phiếu luôn được cung cấp đầy đủ. Tuy nhiên, thay vì tìm hiểu kỹ càng, nhiều người lại quyết định đầu tư theo cảm tính, dựa theo những thông tin không chính thống hay nghe lời “phím hàng” của người quen.
Cách tiếp cận này khiến nhà đầu tư đối mặt với nhiều rủi ro khi không thể đảm bảo tính tin cậy của thông tin. Bạn cần nhớ rằng, sự phân tích chuyên sâu, những yếu tố logic dựa trên số liệu thực tế mới là yếu tố ảnh hưởng tới lãi lỗ khi chơi chứng khoán. Cảm tính có những lúc mang lại may mắn cho bạn nhưng chỉ chiếm một phần rất nhỏ, hãy tỉnh táo và sáng suốt.
“Bắt đáy” cổ phiếu nhưng không tìm hiểu kĩ càng
“Bắt đáy” cổ phiếu đang giảm giá là chiến lược mà nhiều nhà đầu tư giàu kinh nghiệm áp dụng. Khi nhận thấy giá cổ phiếu đang thấp hơn so với giá trị thực tế, các nhà đầu tư sẽ bắt đầu mua vào với số lượng phù hợp.
Ví dụ: cổ phiếu B đang có giá 70.000 VNĐ, sau đó giá cổ phiếu có hướng giảm dần xuống mức 40.000 VNĐ. Nhà đầu tư nhận đánh giá đây là đáy và cho rằng giá không thể giảm sâu hơn nữa. Do đó, nhà đầu tư quyết định mua vào.
Tuy nhiên, cổ phiếu đi xuống không đảm bảo nó là một món hời cho đầu tư. Trường hợp này có 2 hướng có thể xảy ra:
- Một là sau khi giá đã chạm đáy, giá cổ phiếu bắt đầu tăng dần trở lại. Đây là hướng đúng với mong muốn của nhà đầu tư, họ sẽ nhận lại khoản lợi nhuận khổng lồ.
- Hai là giá cổ phiếu tiếp tục giảm thêm và chưa thấy có dấu hiệu phục hồi. Điều này cũng có nghĩa với việc nhà đầu tư sẽ thua lỗ khi giá họ mua vẫn cao, nghiêm trọng hơn nữa thì mất trắng và phá sản.
Như vậy, “bắt đáy” cổ phiếu là một con dao hai lưỡi, nếu bạn không đủ khả năng phán đoán chính xác thì không nên áp dụng. Chiến lược đầu tư này khá mạo hiểm, các nhà đầu tư mới tham gia thị trường nên tránh.
Đu đỉnh cổ phiếu
Đầu vào một cổ phiếu đang trong xu hướng tăng giá là phương án mà nhiều người lựa chọn. Lúc này, cổ phiếu được coi là một món hời với tiềm năng tăng trưởng lớn. Vì thế mà nhiều người lựa chọn mua cổ phiếu bất chấp nó đã tăng được một thời gian dài, thậm chí thị giá đã cao hơn nhiều so với định giá. Họ kỳ vọng rằng nó vẫn sẽ tiếp tục đà tăng này và đem tới cho họ lợi nhuận lớn, nếu không mua thì họ sẽ bỏ lỡ một món hời. Hiệu ứng FOMO khiến nhà đầu tư không còn tỉnh táo với quyết định của mình nữa.
Tuy nhiên, diễn biến giá cổ phiếu không phải lúc nào cũng giống với dự tính của nhà đầu tư. Khi cổ phiếu đã tăng được một thời gian dài, cầu cạn dần, các nhà đầu tư lớn chốt lời. Đây cũng là thời điểm giá đảo chiều giảm. Cố gắng đu theo cũng đồng nghĩa rằng bạn đang đu đỉnh và thua lỗ là điều tất yếu.
Đầu tư cổ phiếu không tên tuổi, mạo hiểm
Đầu tư vào những mã cổ phiếu ít tên tuổi, mạo hiểm là một kiểu đầu tư không dành cho người mới. Bạn có khả năng nhận được lợi nhuận lớn nhưng tỷ lệ rủi ro cũng thuộc loại cao nhất trong các loại hình đầu tư chứng khoán. Đối với những người giàu kinh nghiệm, họ đầu tư vào các loại cổ phiếu này theo nhận định và niềm tin của bản thân. Tuy nhiên đối với người mới, đầu tư cổ phiếu mạo hiểm có thể trở thành nguyên nhân khiến họ mất sạch tiền vì chơi chứng khoán.
Để tránh trường hợp phá sản này, bạn nên tránh không đầu tư vào cổ phiếu mạo hiểm, tránh những cổ phiếu không tên tuổi mà nên đầu tư vào các cổ phiếu uy tín đến từ các công ty nổi tiếng hoặc được các tổ chức lớn công nhận.
Tập trung mua chỉ một mã cổ phiếu
Chắc hẳn bạn đã từng nghe câu không nên bỏ tất cả trứng vào chung một giỏ. Câu này đúng với nhiều lĩnh vực đầu tư không chỉ riêng chứng khoán. Nếu như bạn đầu tư toàn bộ số tiền mình có vào một mã cổ phiếu thì tỷ lệ rủi ro là rất lớn. Tất nhiên, nếu như mã cổ phiếu đó tăng trưởng theo hướng tốt thì bạn nhận được nhiều lãi hơn. Nhưng nếu có một cơn sóng giảm giá thì cũng đủ khiến bạn mất tất cả.
Lời khuyên cho bạn là hãy đa dạng danh mục đầu tư chứng khoán của mình, nắm giữ nhiều mã cổ phiếu khác nhau sẽ giúp phân tán rủi ro. Khi một cổ phiếu xu hướng giảm thì cổ phiếu khác sẽ thay thế và bù đắp vào phần thiếu hụt đó trong cùng một thời điểm. Bạn cũng có thể chọn cổ phiếu của nhiều lĩnh vực nhưng nên có hiểu biết nhất định, tránh mù quáng thấy cổ phiếu nào tốt thì mua cổ phiếu đó.
Chưa biết về doanh nghiệp trước khi đầu tư
Giá trị cổ phiếu chính là cách phản ánh trực quan nhất về tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có tiềm năng phát triển tốt, các chỉ số tài chính đều ở mức lý tưởng, giá cổ phiếu doanh nghiệp đó sẽ có sự tăng trưởng ổn định. Ngược lại, nếu tình hình hoạt động của doanh nghiệp gặp vấn đề, giá cổ phiếu cũng xảy ra nhiều biến động.
Bạn có thể nghiên cứu tình hình kinh doanh của doanh nghiệp như một cách chọn lựa cổ phiếu tiềm năng để đầu tư. Cách này tuy đơn giản nhưng không nhiều người làm. Hệ quả là có nhiều trường hợp giá cổ phiếu giảm liên tục mà nhà đầu tư không hiểu vì sao, dẫn đến thua lỗ lớn. Do vậy, trước khi đầu tư chứng khoán, bạn nên tìm hiểu về doanh nghiệp với các chỉ số như P/E, tỷ lệ tăng trưởng EPS để có những đánh giá toàn diện nhất.
Tiến hành ôm cổ phiếu đầu cơ
Đầu cơ cổ phiếu không dành cho các nhà đầu tư mới nhưng còn khá nhiều người ham lãi, sẵn sàng ôm cổ phiếu với số lượng lớn để thu lời. Độ rủi ro của hình thức này rất cao nhưng mức lợi nhuận khổng lồ có thể nhận được khiến các nhà đầu tư ngắn hạn vẫn lao đầu vào. Những mã cổ phiếu được nhắm đến thường có giá rẻ, phát hành ít, khối lượng giao dịch thấp hay những cổ phiếu mới nổi đang trên đà tăng trưởng.
Ví dụ: Khi nhắc đến đầu cơ cổ phiếu, trường hợp gần đây của FLC và ông Trịnh Văn Quyết được đưa tin rộng rãi. Ông Quyết cùng các lãnh đạo cấp cao của tập đoàn FLC đã tiến hành thao túng thị trường, che giấu thông tin về hoạt động chứng khoán, đẩy giá cổ phiếu lên quá cao rồi xả để giá rơi tự do. Những nhà đầu tư lỡ mua cổ phiếu FLC đã chịu thiệt hại vô cùng nghiêm trọng, thậm chí bị phá sản vì chơi chứng khoán. Đây là bài học đắt giá cho những ai đang có ý định ôm cổ phiếu đầu cơ.
Không tính toán các khoản phí, thuế khi đầu tư chứng khoán
Nhà đầu tư cần ghi đầy đủ các khoản thuế đóng cho nhà nước và phí trả cho sàn giao dịch khi tham gia thị trường chứng khoán vào phần chi phí đầu tư. Bạn sẽ cần trả phí cho sàn, thuế chuyển khoản giao dịch, giá giao dịch theo lô lẻ, phí dịch vụ giao dịch, phí của lưu ký chứng khoán, phí chuyển sở hữu… Nhà đầu tư cũng cần đóng thuế TNCN (0.1%/giá trị của giao dịch bất kể lãi lỗ), thuế thu nhập từ chia cổ tức (5%/khoản thu nhập được nhận)…
Bạn nên tham khảo nhiều công ty chứng khoán và chọn bên uy tín có mức phí thấp hoặc đang có ưu đãi miễn phí giao dịch. Những khoản phí này trừ thường xuyên cũng sẽ làm hao mòn lượng nhất định tiền trong tài khoản của bạn.
Tổng kết lại, kinh nghiệm để không bị phá sản vì chơi chứng khoán hay mất sạch tiền vì chơi chứng khoán thì nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ càng, kiểm soát bản thân và tránh khỏi những sai lầm bên trên. Điều này vẫn hiệu quả với những nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Hy vọng rằng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn tránh khỏi những rủi ro khi tham gia đầu tư chứng khoán.
