BVPS là gì? Cách tính, ưu, nhược điểm và ý nghĩa giá trị sổ sách của một cổ phần BVPS

BVPS - Book Value Per Share là một trong những thông số quan trọng để đánh giá về giá trị thực của doanh nghiệp. Nếu bạn chưa hiểu rõ BVPS là gìvà muốn tìm hiểu về chỉ số này, đừng bỏ qua bài viết sau đây của Investo! Chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết về BVPS là gì, công thức tính, ưu nhược điểm và ý nghĩa của BVPS.

BVPS là gì?

BVPS (Book Value Per Share) là giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu và thường được sử dụng trong đầu tư để tìm giá trị thực tế của cổ phiếu. Chỉ số này đại diện cho tổng số tiền thu được sau khi thanh lý toàn bộ tài sản và trừ hết các khoản nợ phải trả của công ty. Cũng có thể coi BVPS là khoản tiền mà cổ đông nhận được trong trường hợp công ty buộc phải giải thể, phá sản.

Book Value Per Share được các nhà đầu tư sử dụng như một chỉ báo để đo lường giá trị cổ phiếu của công ty. Hiểu được BVPS là gì sẽ giúp nhà đầu tư có thể đưa ra dự đoán về giá thị trường của một cổ phiếu trong tương lai. Bên cạnh đó cũng có thể so sánh giá thị trường và Book Value Per Share là gì để xác định cổ phiếu của công ty đang được định giá như thế nào.

Công thức tính chỉ số BVPS

Sau khi biết được BVPS là gì, nhà đầu tư có thể tính toán chỉ số này với 2 công thức sau đây:

BVPS = (Nguồn vốn chủ sở hữu - Tài sản vô hình) / Tổng số cổ phiếu đang lưu hành

Hoặc:

BVPS = (Tổng tài sản - Tài sản vô hình - Nợ phải trả) / Tổng số cổ phiếu đang lưu hành

Trong đó:

• Nguồn vốn chủ sở hữu chính là (Tổng tài sản - Nợ phải trả).
• Tổng tài sản bao gồm (Nguồn vốn chủ sở hữu + Nợ phải trả).
• Nợ phải trả được xác định bằng (Nợ dài hạn + Nợ ngắn hạn).
• Tài sản vô hình là loại tài sản không có hình thái vật chất (hợp đồng, bằng sáng chế, bằng chứng nhận,...), được xác định bằng (Nguyên giá - Giá trị hao mòn lũy kế).

Để dễ hiểu hơn về công thức tính chỉ số BVPS là gì, nhà đầu tư có thể tham khảo ví dụ sau:

Công ty X có:

• Nguồn vốn chủ sở hữu là 1 triệu USD
• Giá trị tài sản vô hình ước tính khoảng 300 nghìn USD
• Tổng số nợ mà công ty X phải trả là 200 nghìn USD
• Có 50 nghìn cổ phiếu của công ty này đang lưu hành trên thị trường.

Ta tính được giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu của công ty X - BVPS là gì như sau:

(1.000.000 - 300.000 - 200.000)/50.000 = 10 USD

Ưu điểm và nhược điểm của chỉ số BVPS

Ưu điểm:

• Cung cấp thông tin về giá trị tài sản thực của công ty trên mỗi cổ phiếu. Qua đó giúp nhà đầu tư đánh giá xem một cổ phiếu có giá hợp lý hay không.
• Là thước đo để xác định mức độ an toàn khi sở hữu cổ phiếu của các cổ đông nếu chẳng may công ty buộc phải giải thể.
• Cho phép nhà đầu tư so sánh giá trị tài sản trên mỗi cổ phiếu giữa các công ty cùng ngành hoặc so với thị trường tổng thể. Nhờ vậy có thể xác định các cổ phiếu đang được định giá thấp hay cao hơn so với giá trị thực.

Nhược điểm:

• Chỉ phản ánh giá trị của tài sản, không xem xét đến biến động giá trên thị trường. Do đó có thể không phản ánh chính xác giá trị thực của cổ phiếu trong thị trường nhiều biến động.
• Dựa trên các dữ liệu lịch sử để tính toán, không thể đánh giá tiềm năng tăng trưởng hay lợi nhuận trong tương lai.
• Chỉ tập trung vào giá trị sổ sách hữu hình, không tính đến các tài sản vô hình có thể đóng góp quan trọng vào giá trị tổng thể của công ty như giá trị thương hiệu, sở hữu trí tuệ,... Vì vậy, BVPS sẽ không cung cấp đủ thông tin đối với những công ty sở hữu nhiều tài sản vô hình hơn so với hữu hình.

Ý nghĩa của chỉ số BVPS

Ngoài việc nắm được các thông tin về chỉ số BVPS là gì để hỗ trợ cho quá trình giao dịch, nhà đầu tư cũng cần quan tâm đến ý nghĩa của chỉ số này.

So sánh giá cổ phiếu trên thị trường và giá được ghi nhận trong sổ sách kế toán

• Nếu giá trị BVPS thấp hơn giá cổ phiếu trên thị trường, có nghĩa là nhà đầu tư đang mua cổ phiếu với giá cao hơn thực tế.
• Nếu giá trị BVPS cao hơn giá cổ phiếu trên thị trường, lúc này, cổ phiếu của doanh nghiệp đang bị định giá thấp hơn so với thực tế.

Giá trị sổ sách thường tỷ lệ thuận với tổng số lượng cổ phiếu đang lưu hành

Giá trị BVPS tăng dần sẽ đồng nghĩa với việc cổ phiếu của doanh nghiệp ngày càng nâng cao giá trị. Những doanh nghiệp có nguồn lực kinh tế mạnh sẽ có lượng cổ phiếu và quy mô lớn hơn so với những doanh nghiệp đang trong quá trình phát triển.

BVPS là yếu tố quan trọng để tạo thành hệ số P/B (Price to Book)

Đây là một trong những chỉ số được nhiều nhà đầu tư quan tâm, được tính bằng cách chia giá trị cổ phiếu trên thị trường (P) cho giá trị cổ phiếu được ghi nhận trên sổ sách (B) của doanh nghiệp. Có 3 trường hợp để so sánh chỉ số P/B:

• P/B > 1 (giá trị cổ phiếu trên thị trường lớn hơn giá trị sổ sách): Có nghĩa là cổ phiếu của công ty đang được định giá cao, thể hiện kỳ vọng của thị trường vào cổ phiếu, cũng như triển vọng kinh doanh trong tương lai là rất tốt. Các nhà đầu tư sẵn sàng chi trả số tiền nhiều hơn so với giá trị ghi sổ để mua. Tuy nhiên, P/B cao cũng có thể do doanh nghiệp đang có tài sản vô hình và nguồn vay nợ nhiều. Khoản nợ này có thể dùng để xoay vòng vốn hoặc phản ánh tình trạng công ty, doanh nghiệp đang gặp khó khăn.
• P/B = 1: Giá trị cổ phiếu trên thị trường tương đồng với giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu).
• P/B < 1 (giá trị cổ phiếu trên thị trường nhỏ hơn giá trị sổ sách): Cổ phiếu đang được định giá thấp. Nếu triển vọng của doanh nghiệp tốt thì có thể mua một phần tài sản với giá thấp hơn giá trị thực và nắm giữ. Ngoài ra cũng thể hiện doanh nghiệp có ít ghi nợ và tài sản vô hình, chi phí cho hoạt động kinh doanh chủ yếu từ vốn chủ sở hữu. Song, hệ số P/B thấp đôi khi là do doanh nghiệp có trục trặc trong hoạt động kinh doanh. Nếu đầu tư vào cổ phiếu này có thể không hợp lý.

Ví dụ: Công ty Y có giá cổ phiếu đang giao dịch trên thị trường là 7 USD. Tuy nhiên, giá cổ phiếu ghi nhận trong sổ sách của công ty này lại là 10 USD. Vậy hệ số P/B của công ty Y là: P/B = 7/10 = 0,7. Điều này thể hiện cổ phiếu của công ty Y đang được định giá thấp hơn giá trị trên sổ sách.

Những hạn chế của BVPS

Nhà đầu tư cần nhìn nhận bao quát về hạn chế của BVPS là gì, bởi thị trường tài chính luôn biến động không ngừng. Khi quyết định tham gia giao dịch, nhà đầu tư cần tìm cách hạn chế những rủi ro khi sử dụng BVPS để đánh giá tình hình kinh doanh của doanh nghiệp.

Độ trễ về thời gian

BVPS không phải là chỉ số được cập nhật thường xuyên. Giá trị sổ sách phần lớn chỉ được cập nhật nếu báo cáo tài chính định kỳ của doanh nghiệp được công bố trên thị trường. Tuy nhiên, nhà đầu tư chỉ có thể biết được tỷ lệ BVPS là gì theo hàng quý hoặc hàng năm. Vì vậy, giá trị tham chiếu ở thời điểm mà nhà đầu tư đưa ra quyết định có thể không tương ứng với tình hình thực tế của doanh nghiệp.

Không chính xác 100%

Bản chất của BVPS là một mục kế toán nên mang tính điều chỉnh rất lớn và thay đổi theo từng trường hợp cụ thể. Do đó, về cơ bản, giá trị của chỉ số BVPS không thể chính xác tuyệt đối 100%.

Nhà đầu tư cũng cần có sự am hiểu nhất định để có thể dựa vào chỉ số này khi tham gia giao dịch. Trên thực tế, thiết bị tính toán có thể không đạt được con số như báo cáo. Đồng thời phải tuân theo những nguyên tắc kế toán nên đôi khi giá trị sổ sách có thể cao hơn so với thực tế.

Ngoài ra, sự phát triển của công nghệ khiến cho những tài sản cố định như máy móc và thiết bị trở nên lạc hậu. Từ đó làm cho giá trị có thể thay đổi mà không kiểm soát được.

Thiếu khách quan

Việc đánh giá giá trị sổ sách có phần thiếu tính khách quan khi chỉ căn cứ vào một số yếu tố nhất định nhưng lại có nhiều thứ ảnh hưởng đến nó. Ngoài ra cũng ít khi dựa vào những khía cạnh và trường hợp đặc biệt. Chẳng hạn như giá trị sổ sách không xem xét các trường hợp sử dụng máy móc, thiết bị làm tài sản bảo đảm của những khoản vay.

Một công ty công nghệ sở hữu rất ít tài sản hữu hình nhưng lại có nhiều tài sản vô hình như bằng sáng chế, bằng chứng nhận,... Lúc này, việc đánh giá tỷ lệ BVPS của giá trị ghi nhận trên sổ sách của công ty sẽ thấp hơn lượng tài sản vô hình này.

Chỉ số BVPS bao nhiêu là tốt?

Thông thường, chỉ số BVPS sẽ không có một con số cụ thể để đánh giá là tốt hay xấu. Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà xác định xem có an toàn để đầu tư dựa vào BVPS là gì hay không.

• Nếu chỉ số BVPS càng cao thì chứng tỏ cổ phiếu của công ty đang ngày càng nâng cao giá trị, vốn hóa ngày càng lớn. Các nhà đầu tư sẽ cảm thấy an toàn hơn khi tham gia đầu tư vào công ty này.
• Nếu chỉ số này ngày càng giảm thì có nghĩa là công ty đang gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh. Nhà đầu tư sẽ có những áp lực tâm lý và gặp rủi ro khi rót tiền vào những công ty này.

Kết luận

Có thể thấy, BVPS (Book Value Per Share) là một chỉ số quan trọng, giúp đánh giá được giá trị thực của một doanh nghiệp. Vì vậy, việc nhà đầu tư tìm hiểu về BVPS là gì là điều cần thiết. Qua đó có thể giúp nhà đầu tư xác định xem cổ phiếu của doanh nghiệp có được định giá đúng với giá trị thực sự hay không và đưa ra quyết định giao dịch thông thái, hiệu quả.

Huỳnh Hà