Đọc thơ cho bé nghe, dạy bé đọc thơ là cách hiệu quả để giúp con tiếp thu, ghi nhớ và phát triển ngôn ngữ toàn diện. Tuy nhiên để thực hiện việc này không đơn giản, bởi trẻ thường không có hứng thú nhiều với những bài thơ dài, khó nhớ. Làm sao để chọn thơ phù hợp với lứa tuổi của trẻ,tạo cho con sự hứng thú đọc thơ nhiều lần?Mọi băn khoăn của cha mẹ sẽ được Sakura Montessori giải đáp trong nội dung bài viết dưới đây.
Tại sao cha mẹ nên đọc thơ cho bé thường xuyên?
Đọc thơ cho bé nghe thường xuyên là phương pháp được nhiều phụ huynh áp dụng hàng ngày tại nhà. Phương pháp này mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời đã được chứng nhận:
Giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng nhanh chóng
Các bài thơ ngắn gọn, dễ nhớ, có vần và nhịp điệu giúp trẻ nghe và học theo dễ dàng. Trẻ nhanh chóng làm quen và ghi nhớ được nhiều từ vựng mới, tăng khả năng sáng tạo và đa dạng hóa từ ngữ trong tương lai. Để đạt hiệu quả tốt nhất, cha mẹ nên thường xuyên đọc thơ vào quãng thời gian khi trẻ đang vui vẻ tiếp nhận: khi chơi cùng con, khi trẻ đang tắm, lúc chuẩn bị đi ngủ.
>>Xem thêm: Rèn kỹ năng ngôn ngữ cho trẻ với hoạt động Bé đọc thơ
Xây dựng nền tảng để trẻ phát triển khả năng đọc
Trẻ thường xuyên nghe đọc thơ sẽ có động lực để tập đọc. Ngoài ra, thông qua quá trình này, cha mẹ còn giúp con hình thành nhận thức về vần điệu, âm thanh, ngữ âm, chuyển giọng. Từ đó, cha mẹ giúp con từng bước xây dựng các kỹ năng quan trọng như phát triển vốn từ vựng, đọc lưu loát, đọc diễn cảm, sáng tác… Thường xuyên tiếp xúc với các bài thơ, tương lai trẻ có khả năng đọc, hiểu tốt hơn.
Phát triển khả năng ghi nhớ cho trẻ
Khi trẻ nghe bài thơ, trí não trẻ tự vận hành khả năng sắp xếp thứ tự từ ngữ, câu thơ để thuộc lòng nội dung từ đầu đến cuối. Trẻ học cách liên tưởng âm thanh qua vần điệu, hình ảnh, từ đó phát triển khả năng ghi nhớ.
Phát triển khả năng thể hiện cảm xúc của bản thân
Các bài thơ thiếu nhi phù hợp với lứa tuổi còn giúp bé tự do thể hiện cảm xúc của mình. Khi trẻ thuộc và hiểu ý nghĩa của bài thơ, con sẽ học được cách thể hiện cảm xúc để truyền tải thông điệp mình muốn hướng tới. Đọc thơ cho con nghe, cha mẹ đã giúp con nâng cao khả năng tập trung, phát triển các giác quan, rèn luyện kỹ năng lắng nghe và trò chuyện ngay từ khi còn nhỏ.
Tổng hợp 10+ bài thơ đọc cho bé hay giúp phát triển ngôn ngữ, trí não
1. Những bài thơ hay phù hợp với trẻ 2 tuổi
Trẻ 2 tuổi đang trong giai đoạn tập nói, lúc này cha mẹ nên chọn những bài thơ ngắn gọn, nội dung đơn giản. Một số bài thơ dưới đây là gợi ý hay để cha mẹ dạy bé đọc thơ, giúp con nhanh hoàn thiện khả năng nói:
- Bài thơ: Quả thị
Vàng như mặt trăng
Treo trên vòm lá
Da nhẵn mịn màng
Thị ơi! thơm quá
- Bài thơ: Bà và cháu
Bé ơi mau thức dậy
Tập thể dục với bà
Hai bà cháu chúng ta
Cùng sống vui sống khỏe
- Bài thơ: Cá vàng
Con cá vàng
Quàng khăn lụa
Giữ nước trong
Cùng bạn múa
- Bài thơ: Con cua
Con cua tám cẳng
Nghênh ngang hai càng
Đeo chiếc yếm trắng
Dạo chơi đồng làng
- Bài thơ: Bé 2 tuổi đi dép
Chân được đi dép
Thấy êm êm là
Dép cũng vui lắm
Được tìm khắp nhà
2. Bài thơ đọc cho bé 3 tuổi dễ ghi nhớ
Khi trẻ lên 3, các con đã hoàn thiện dần khả năng nói, lúc này cha mẹ có thể chọn những bài thơ dài hơn. Tuy nhiên, chúng ta vẫn nên ưu tiên các câu thơ ngắn gọn, dễ hiểu. Bên cạnh đó, phụ huynh có thể lồng ghép các bài thơ mang tính chất giáo dục để định hướng nhân cách cho con.
Cha mẹ có thể tham khảo một số bài thơ đọc cho bé 3 tuổi dưới đây:
- Bài thơ: Cô và mẹ
Mỗi sớm mai thức dậy
Mẹ đưa bé đến trường
Khoanh tay chào cô giáo
Cô khen: bé dễ thương
Mỗi chiều sau buổi học
Mẹ đón em sân trường
Đáp lời: Con chào mẹ!
Mẹ mỉm cười yêu thương
Mẹ và cô của bé
Là khoảng trời bao la
Cho ước mơ của bé
Bay cao và bay xa
- Bài thơ: Giúp mẹ
Hôm nay chủ nhật
Được nghỉ ở nhà
Em giúp mẹ cha
Nhặt rau quét dọn.
Áo quần xếp gọn
Dỗ bé cùng chơi
Cha mẹ vui cười
Khen con ngoan quá
- Bài thơ: Bạn mới
Bạn mới đến trường
Hãy còn nhút nhát
Em dạy bạn hát
Rủ bạn cùng chơi
Cô thấy cô cười
Cô khen đoàn kết
- Bài thơ: Cây dây leo
Cây dây leo Bé tí teo Ở trong nhà Lại bò ra Ngoài cửa sổ Và nghển cổ Lên trời cao Hỏi vì sao? Cây trả lời: Ra ngoài trời Cho dễ thở Tắm nắng gió Gội mưa rào Cây mới cao Hoa mới đẹp
- Bài thơ: Ong và bướm
Con bướm trắng
Lượn vườn hồng
Gặp con ong
Đang bay vội
Bướm liền hỏi
Rủ đi chơi
Ong trả lời
Tôi còn bận
Mẹ tôi dặn
Việc chưa xong
Đi chơi rong
Mẹ không thích
3. Giới thiệu bài đọc thơ cho bé 4 tuổi thú vị
Giai đoạn trẻ 4 tuổi, các bé phát triển nhanh về các kỹ năng giao tiếp, ngôn ngữ. Lúc này khả năng ghi nhớ của trẻ nâng cao, bé nhanh chóng nhớ được các bài thơ mà người lớn đọc cho mình nghe. Cha mẹ có thể chọn các bài thơ dài hơn, nội dung phức tạp hơn để dạy bé đọc.
Dưới đây là một số bài thơ cho bé 4 tuổi hay, ý nghĩa, dễ nhớ và phù hợp có thể giúp người lớn có quánh thời gian giải trí, học tập vui vẻ cùng trẻ:
- Bài thơ: Gà mẹ đếm con
Cục…cục…gà mẹ đếm
Một , hai, ba và nhiều
Đàn gà con vừa nở
Chẳng biết là bao nhiêu
Có hạt nắng bé xíu
Vừa rơi trên nền nhà
Thế là cả đàn gà
Ùa lên tranh nhau nhặt
Gà mẹ sợ con lạc
Cục cục đuổi theo sau
Phải bắt đầu đếm lại
Một , hai, ba và nhiều
- Bài thơ: Mẹ kể con nghe
Con à con ơi
Con có nghe lời
Mẹ đang trò chuyện
Mây trời đan quyện
Chim hót líu lo
Ánh nắng thập thò
Chờ con tỉnh giấc
Chú gà báo thức
Từ sáng sớm cơ
Sương sớm lờ mờ
Đọng trên cây cỏ
Ba đang cất vó
Bà thả vịt gà
Ông cắt quả na
Cho con và má
- Bài thơ: Cô giáo em
Cô giáo em
Hiền như cô Tấm
Giọng cô đầm ấm
Như lời mẹ ru
Cô giáo đưa mùa thu
Đến với những quả vàng chín mọng
Một mùa thu hi vọng
Tiếng chim ca ríu rít sân trường.
- Bài thơ: Ngủ ngoan, ngủ ngoan
Ngủ nào ngủ ngon
Mi yêu của mẹ
Mẹ hát khe khẽ
Cái lá cái hoa
Con đường còn xa
Ngôi nhà thì bé
Ngủ đi con mẹ
Chim về tổ chim
Đàn kiến đang khiêng
Cái mồi to quá
Hát về con cá
Hát về dòng sông
Cây lúa trên đồng
Máy cày dưới ruộng
Bát canh rau muống
Cái bếp đèn dầu
Lửa nhen nơi nào
Hát về nơi ấy
Ngủ, con sẽ thấy
Sông ở nước nhà
Con đường hết xa
Bàn chân đi khắp
Hoa thành lửa thắp
Lá là trời xanh
Căn phòng của mình
Mênh mang như bể?
Lời ru của mẹ
Bỗng hoá thành thuyền
Chở con đi xem
Bao bờ bến lạ
Nếu con không ngủ
Hoa chỉ là hoa
Con đường còn xa
Ngôi nhà vẫn bé
Con thuyền của mẹ
Lại hoá lời ru…
Ngủ nào ngủ đi
Mi yêu của mẹ
- Bài thơ: Chào con
Chào con cô bé dịu dàng
Con đang còn ngủ hay đang làm gì?
Hôm nay vẫn nắng mọi khi
Con ngoan nhanh lớn cùng dì hái rau
Cùng anh chạy trước chạy sau
Cùng bà cầm chổi cây lau phất trần
Cùng cha cười nói thật thân
Cùng mẹ may vá ân cần nghe con
4. Bài thơ phù hợp với trẻ 5 tuổi
Trẻ 5 tuổi có khả năng nhớ được nhiều từ khó và dễ dàng học các bài thơ đơn giản. Trẻ còn hào hứng với các bài thơ có nội dung hay về các chủ đề quen thuộc xung quanh cuộc sống như trường lớp, gia đình, bạn bè, thầy cô…
Cha mẹ nên chọn đọc cho bé nghe các bài thơ có nội dung phù hợp, ví dụ như:
- Bài thơ: Mẹ của em
Ở nhà, em có mẹ
Bao việc mẹ phải lo
Thức khuya mà dậy sớm
Mẹ chăm công việc nhà
Thế mà cứ đúng giờ
Mẹ gọi thức em dậy
Nhắc gọn gàng đầu tóc
Việc nào vào việc ấy
Để em kịp đến trường
Mẹ đã sinh ra em
Đã vì em vất vả
Thương mẹ, em thầm hứa
Ngoan ngoãn và giỏi giang
- Bài thơ: Mèo con lười học
Mèo con buồn bực Mai phải đến trường Bèn kiếm cớ luôn Cái đuôi tôi ốm
Cừu mới be toáng Tôi sẽ chữa lành Nhưng muốn cho nhanh Cắt đuôi khỏi hết
Cắt đuôi ấy chết Tôi đi học đây.
- Bài thơ: Tình
Vịt con đang hí hoáy
Ngồi vẽ ông mặt trời
Bạn Heo gọi ới ời
Vịt giật mình hoảng hốt
Ôi thôi lọ màu đổ
Bắn tung tóe khắp nơi
Vây bẩn lên tấm áo
Vịt giận rồi Heo ơi!
“Năn nỉ mà, năn nỉ…”
Heo tỉ tê làm hòa
Vịt con cười, hết giận
“Lần sau cẩn thận nha!”
- Bài thơ: Gà học chữ
Ngày đầu tiên đến lớp
Cô dạy chữ O
Gà trống thích chí
Gáy vang Ó Ò
Thương cô Gà mái
Đánh vần chẳng xong
Lục cà lục cục
Kiếm ở rơm nằm
Đến môn tập viết
Gà trống bới cào
Nét chữ xiêu vẹo
Hàng thấp hàng cao
Mái mơ hớn hở
Nộp bài cho cô
Tục ta tục tác
Quả trứng tròn vo
Mới hay Gà mái
Luyện chữ cả đêm
O tròn quả trứng
Ai ai cũng thèm
- Bài thơ: Cô giáo lớp em
Cô giáo em
Hiền như cô Tấm
Giọng cô đầm ấm
Như lời mẹ ru
Cô giáo đưa mùa thu
Đến với những quả vàng chín mọng
Một mùa thu hi vọng
Tiếng chim ca ríu rít sân trường
Sáng nào em đến lớp
Cũng thấy cô đến rồi
Đáp lời: Chào cô ạ!
Cô mỉm cười thật tươi.
Cô dạy em tập viết
Gió đưa thoảng hương nhài
Nắng ghé vào cửa lớp
Xem chúng em học bài.
Những lời cô giáo giảng
Ấm trang vở thơm tho
Yêu thương em ngắm mãi
Những điểm mười cô cho.
Gợi ý những cuốn sách giúp ba mẹ đọc thơ cho bé tại nhà
Để hình thành cho trẻ thói quen nghe đọc thơ và học thuộc thơ không đơn giản. Cha mẹ cần kiên trì, chọn lựa bài thơ có vần điệu ngắn, dễ thuộc, dễ nhớ và chọn thời điểm thích hợp đọc cho con nghe. Những cuốn sách chuẩn bị sẵn luôn là công cụ hữu ích để chúng ta có thể tìm kiếm bài thơ bất cứ lúc nào. Đây là cách không chỉ giúp trẻ phát triển tư duy ngôn ngữ, trí não mà còn mang lại những phút giây thư giãn vui vẻ bên con yêu.
Cha mẹ có thể tham khảo gợi ý một số cuốn sách thơ ngắn, hay và ý nghĩa phù hợp với trẻ nhỏ dưới đây:
- Thơ cho bé học nói - Nhiều tác giả: Nội dung cuốn sách là các bài đồng dao, ca dao quen thuộc của nhiều tác giả trẻ với ngôn từ giản dị, vần điệu nhịp nhàng, vui tươi thích hợp với trẻ nhỏ. Trong sách có chứa đựng nhiều nội dung đa dạng về kiến thức tự nhiên, xã hội, gia đình, quê hương… giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, mở mang nhận thức.
- Góc sân và khoảng trời - Trần Đăng khoa: Nội dung cuốn sách là những miêu tả của tác giả về cảnh làng quê thanh bình, giản dị. Đây là góc nhìn của trẻ thơ về khung cảnh xung quanh nên rất gần gũi với các bạn nhỏ.
- Cổ tích Việt Nam bằng thơ - Thái Bá Tân: Các câu truyện cổ tích quen thuộc được tác giả sáng tạo bằng ngôn ngữ thơ ca dễ hiểu, ngắn gọn. Do đó cha mẹ có thể đọc và dạy trẻ đọc lại một cách dễ dàng.
- Ngày xưa của con - Huỳnh Mai Liên: Nội dung của cuốn sách là các bài thơ mang âm hưởng đồng dao. Thông qua sách, trẻ được đưa đến gần với thiên nhiên, thế giới động vật.
- Tuyển tập bài thơ, bài hát và câu đố hay cho bé - Mẹ và bé Thảo Duyên sưu tầm: Những bài thơ đọc cho bé nghe trong tuyển tập là gợi ý tuyệt vời dành cho các bậc phụ huynh. Trong tuyển tập là các bài thơ ngắn, có vần điều đơn giản, đa dạng chủ đề phù hợp với nhiều lứa tuổi sẽ giúp trẻ tập nói, phát triển ngôn ngữ, tư duy sáng tạo và trí não.
- Ngụ ngôn Edop - Tạ Huy Long: Tập thơ hội tụ những mẩu chuyện về bài học kinh nghiệm mang tính giáo dục cao cho trẻ.
- Con nít con nôi - Hoa Cúc, Mel Mel: Đây là tập sách thơ song ngữ Việt - Anh được nhiều phụ huynh đánh giá cao. Trong tập thơ có 20 bài thơ thiếu nhi diễn tả về thế giới xung quanh một cách ngộ nghĩnh. Những câu hỏi đáng yêu trong các bài thơ không đòi hỏi câu trả lời tạo nên sự hứng thú hấp dẫn trẻ.
>>Xem thêm: Khám phá 10 đầu sách Montessori kinh điển cha mẹ không nên bỏ qua
Một số lưu ý quan trọng khi dạy bé đọc thơ
Đọc thơ cho bé nghe là phương pháp hay giúp con phát triển ngôn ngữ toàn diện, đồng thời tăng khả năng sáng tạo và tư duy ở trẻ. Tuy nhiên để đạt được hiệu quả mong muốn, các bậc phụ huynh nên lưu ý một số điểm quan trọng sau đây:
Chọn lọc các bài thơ có nội dung phù hợp và hấp dẫn trẻ
Trẻ nhỏ thường ưa thích những nội dung vui nhộn, vì vậy cha mẹ nên chọn các bài thơ có nội dung về chủ đề quen thuộc. Chọn các bài thơ về tự nhiên, cuộc sống, con người thay vì các bài thơ u ám, khó hiểu dễ làm con chán nản.
Chọn các bài thơ ngắn gọn, dễ thuộc, dễ nhớ
Trẻ thích các bài thơ ngắn gọn, dễ thuộc, dễ nhớ có vần điệu, thanh điệu vui tươi. Vì vậy, đừng bỏ qua những bài thơ có nhịp điệu, gần gũi và gây hứng thú cho con ba mẹ nhé!
Không ép buộc trẻ nghe và học thuộc thơ quá nhiều
Khi đọc thơ hay dạy con đọc thơ cha mẹ nên chọn lúc con có tâm lý thoải mái, dễ tiếp nhận. Bên cạnh đó không nên ép trẻ học, đọc quá nhiều làm con bị áp lực. Phụ huynh hãy phân bổ thời gian các hoạt động học mà chơi, chơi mà học phù hợp.
Câu hỏi thường gặp
1. Có nên đọc thơ cho bé trong bụng mẹ không?
Thai giáo cho con bằng cách đọc thơ mang đến nhiều lợi ích. Các chuyên gia khuyên mẹ bầu nên đọc thơ thai giáo cho con từ tháng thứ 7, đây là thời điểm trẻ bắt đầu cảm nhận được âm thanh từ bên ngoài. Nghe đọc thơ trẻ có thể cảm nhận được ngữ âm, nhịp điệu của từng câu chữ và tạo điều kiện cho con phát triển ngôn ngữ tốt hơn. Đây cũng là cách hữu hiệu xóa mờ khoảng cách giữa bé và mẹ, con dễ dàng làm quen với giọng nói của mẹ.
Mẹ bầu nên dành 10 - 15 phút mỗi ngày đọc thơ cho con nghe với tần suất 2 - 3 lần mỗi bài. Trong khi đọc mẹ hãy thư giãn, thả lỏng cơ thể để việc giao tiếp với trẻ thoải mái nhất.
2. Đọc thơ cho bé sơ sinh có phù hợp không?
Đọc thơ cho trẻ sơ sinh là phương pháp kích thích trí não cực tốt. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng thơ ca là yếu tố quan trọng, tạo động lực cho trẻ hình thành nhận thức về vần điệu, âm thanh và xây dựng các kỹ năng quan trọng như từ vựng, diễn cảm, đọc, sáng tác. Cho trẻ sơ sinh tiếp xúc với thơ sớm giúp trẻ có những nền tảng để phát triển khả năng đọc trong tương lai.
Đọc thơ cho bé là hoạt động cùng con học mà chơi, chơi mà học được đánh giá cao. Cha mẹ nên thường xuyên cùng con đọc thơ, học thuộc thơ để tạo điều kiện cho trẻ phát triển ngôn ngữ, giao tiếp, não bộ toàn diện nhé.
