Động lực thúc đẩy giá vàng
Trong 90 năm qua, giá trị của vàng phụ thuộc chủ yếu vào khối lượng giao dịch giữa thị trường phương Tây và phương Đông. Các nước phương Tây quyết định cung cầu, trong khi các nước phương Đông đóng vai trò là đối tác trong giao dịch.
Do đó, khi lượng vàng vật chất mà Anh hoặc Thụy Sĩ mua tăng lên thì giá vàng cũng tăng và ngược lại. Kết quả là, vàng di chuyển từ Tây sang Đông và ngược lại đồng nghĩa với giá giảm hoặc tăng.
Yếu tố thứ 2 có ảnh hưởng lịch sử tới giá vàng là mối quan hệ giữa giá vàng và lợi suất thực của trái phiếu Chính phủ Mỹ. Khi lợi suất thực giảm, trái phiếu mất đi sức hấp dẫn và các nhà đầu tư chuyển sang vàng. Khi xu hướng đảo ngược và lợi suất thực bắt đầu tăng, các nhà đầu tư quay trở lại với trái phiếu.
Tuy nhiên, từ cuối năm 2022, 2 mô hình đều không còn đúng. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Mỹ tăng lên 4,33%, cao hơn mức cao nhất của năm 2022, phá kỷ lục 15 năm. Dù vậy, giá vàng không giảm mà tăng 16% trong khoảng thời gian từ tháng 11.2022 đến tháng 8.2023, từ 1.643 USD lên 1.954 USD/ounce.
Mối tương quan giữa lượng giao dịch vàng và giá vàng cũng không còn như trước. Kể từ quý III năm 2022, Vương quốc Anh và Thụy Sĩ là những nhà xuất khẩu vàng ròng, tức là bên bán. Theo mô hình lịch sử, đây cũng có thể là nguyên nhân khiến giá vàng giảm. Tuy nhiên, việc giá vàng giảm không xảy ra. Do vậy, phương Tây đã không tạo ra ảnh hưởng đáng kể đến việc định giá vàng.
Yếu tố ảnh hưởng tới giá vàng 2024
Xung đột địa chính trị leo thang đang khiến vàng tăng giá. Do các sự kiện địa chính trị năm 2022, tài sản bằng đồng USD trở nên rủi ro hơn với nhiều quốc gia.
Các ngân hàng trung ương của các nước phương Nam (Global South), Đông Âu và Trung Đông tích cực theo đuổi chính sách tăng tỉ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối kể từ cuối năm 2022.
Theo báo cáo của Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), các ngân hàng trung ương mua 800 tấn vàng trong 9 tháng đầu năm 2023, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Nhu cầu từ các ngân hàng trung ương đẩy giá vàng lên 10% trong năm 2023.
“Việc các ngân hàng trung ương mua vàng đóng vai trò là động lực tăng trưởng chính trong năm 2024. Nếu xu hướng này tiếp tục và thành phần vàng trong dự trữ tiến tới mức trung bình 40%, có nghĩa là có thêm 3,2 nghìn tỉ USD tài sản và mức tăng 25% trong năm 2025 sẽ tương ứng với giá 2.500 USD/ounce" - Kar Yong Ang, nhà phân tích thị trường tài chính Octa cho biết.
Một đợt tăng giá vàng cũng được ghi nhận khi xung đột Israel - Hamas nổ ra tháng 10.2023, với giá vàng tăng hơn 8%. Do đó, bất kỳ yếu tố nào làm trầm trọng thêm tình hình địa chính trị sẽ tác động đến giá vàng.
Lạm phát ổn định cũng tiếp tục tác động tới giá vàng. Năm 2022, lạm phát toàn cầu ở mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, cuối năm 2023, lạm phát đã qua giai đoạn đỉnh điểm. Hầu hết các nhà phân tích đều tin rằng áp lực lạm phát sẽ tiếp tục giảm trong năm 2024.
"Theo thông lệ, giá vàng có tương quan nghịch với lạm phát. Tỉ lệ lạm phát càng thấp thì lãi suất trái phiếu chính phủ càng thấp. Kết quả là sức hấp dẫn tương đối của các tài sản không chịu lãi như vàng tăng lên” - ông Kar Yong Ang cho biết.
Bên cạnh đó, các nền kinh tế đang phát triển phi USD hóa. Các nhà đầu tư coi vàng như một phương tiện thay thế để tiết kiệm và phòng vệ trước lạm phát cũng như rủi ro tiền tệ. Nhu cầu về vàng ngày càng tăng do Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc (thành viên khối BRICS) đang tìm cách củng cố sự độc lập về tiền tệ.
Nhìn chung, Yahoo News chỉ ra, các yếu tố chính ảnh hưởng đến giá vàng là lạm phát, nhu cầu tăng từ các ngân hàng trung ương, tình trạng phi USD hóa ở các nền kinh tế đang phát triển, tình hình kinh tế vi mô và địa chính trị.
Sự kết hợp của những yếu tố này sẽ tạo điều kiện cho giá vàng thế giới tăng trong năm 2024. Dự báo, trong nửa đầu năm, giá vàng có thể vượt mức 2.200 USD/ounce. Trong nửa cuối năm 2024, xu hướng tăng giá vàng có thể sẽ tiếp tục và vàng có thể đạt mức giá 2.300 USD/ounce, do đó, giá trung bình năm 2024 sẽ là 2.170 USD.
