Bạn bắt gặp thuật ngữ dư nợ rất nhiều lần trong những tin tức của thị trường tài chính, hay vay vốn ngân hàng. Vậy dư nợ là gì, bài viết sẽ giúp bạn tìm hiểu về khái niệm của dư nợ cũng như các vấn đề liên quan đến thuật ngữ này.
I. Dư nợ là gì?
Thông tin về dư nợ và những điều mà bạn cần biết
Dư nợ (còn được gọi là nợ dư, số dư nợ, tổng dư nợ) được hiểu là số nợ phát sinh trong quá trình giao dịch tín dụng tại các ngân hàng và tổ chức tài chính mà người vay cần hoàn trả lại. Nó có thể là số tiền sau giải ngân chưa được thanh toán hoặc là số tiền còn lại mà bạn cần phải trả cho đơn vị cho vay sau khi đã thanh toán được một phần hoặc một số tiền đáng kể trong khoản nợ đó.
Ví dụ, nếu bạn vay một khoản tiền là 10 triệu đồng từ ngân hàng và đã thanh toán 4 triệu đồng, thì số dư nợ của bạn sẽ là 6 triệu đồng. Tương ứng với số tiền mà bạn vẫn phải trả lại cho ngân hàng để hoàn thành nghĩa vụ trả nợ cho khoản vay ban đầu.
Dư nợ bao gồm cả số tiền đầu tư gốc tương ứng mà bạn còn nợ (số tiền bạn đã mượn ban đầu) và số tiền lãi suất (nếu có) mà bạn phải trả thêm. Số tiền lãi suất thường được tính dựa trên mức lãi suất đã thoả thuận trong hợp đồng vay hoặc tài khoản tín dụng của bạn và kỳ hạn trả nợ.
Dư nợ có thể áp dụng cho nhiều loại nợ khác nhau, bao gồm vay mua nhà, vay mua ô tô, thẻ tín dụng, vay sinh viên, và các khoản vay cá nhân khác. Bên cạnh đó, dư nợ cũng là một yếu tố quan trọng trong quản lý tài chính cá nhân và quản lý nợ, vì nó quyết định mức trả hàng tháng và ảnh hưởng đến khả năng tài chính của bạn.
II. Các khái niệm liên quan đến dư nợ
Những thuật ngữ có liên quan tới dự nợ
Các loại dư nợ thường gặp gồm: dư nợ cho vay, dư nợ đầu kỳ, dư nợ cuối kỳ, dư nợ bình quân, dư nợ tín dụng, dư nợ giảm dần và dư nợ quá hạn.
Sau đây, TOPI sẽ nêu ra các khái niệm của những loại dư nợ này.
+ Dư nợ cho vay (Loan outstanding balance) là tổng tiền vay mà bạn còn nợ và cần phải thanh toán lại cho ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng mà bạn đã tạo khoản vay vào một thời điểm xác định.
+ Dư nợ đầu kỳ (số dư đầu kỳ, số dư ban đầu) là số tiền nợ của khách hàng tính tại thời điểm đầu tiên sau khi giải ngân khoản vay hay số tiền nợ tại thời điểm bắt đầu của một chu kỳ thanh toán hoặc kỳ thanh toán cụ thể. Ví dụ, nếu bạn có một khoản vay cá nhân với số tiền vay là 10 triệu đồng và bạn chưa thực hiện bất kỳ khoản trả nào, thì dư nợ đầu kỳ của bạn là 10 triệu đồng.
+ Dư nợ cuối kỳ là số tiền bạn còn nợ tại thời điểm cuối một chu kỳ thanh toán hoặc một kỳ thanh toán cụ thể. Đối với nhiều khoản vay hoặc tài khoản tín dụng, chu kỳ thanh toán thường là hàng tháng. Dư nợ cuối kỳ thường là số tiền cơ bản bạn cần trả vào thời điểm cuối kỳ thanh toán để duy trì tình trạng hiện tại (hạn mức) của khoản vay hoặc tài khoản tín dụng.
+ Dư nợ tín dụng (dư nợ thẻ tín dụng hay số dư thẻ tín dụng) là số tiền còn lại trên thẻ tín dụng của bạn sau khi bạn đã sử dụng một phần hoặc toàn bộ hạn mức tín dụng của thẻ đó. Đây là số tiền mà bạn đã mượn từ ngân hàng hoặc công ty phát hành thẻ tín dụng và chưa trả lại.
Ví dụ, nếu bạn có một thẻ tín dụng với hạn mức là 5 triệu đồng và đã sử dụng 2 triệu đồng để mua hàng, thì dư nợ tín dụng của bạn sẽ là 2 triệu đồng.
Dư nợ tín dụng thường có lãi suất áp dụng trên số tiền nợ, và nếu không trả tiền đúng hạn, khách hàng sẽ bị phạt phí quá hạn và lãi suất bổ sung.
+ Dư nợ giảm dần (amortization) là một phương pháp trả nợ trong đó, số tiền đầu tư gốc tương ứng bạn nợ giảm dần theo thời gian, và số tiền lãi suất cũng giảm dần tương ứng theo số gốc còn lại. Phương pháp dư nợ giảm dần thường được sử dụng trong các khoản vay dài hạn như vay mua nhà hoặc vay ô tô, cho phép bạn trả dần số tiền đầu tư gốc tương ứng và giảm dần số tiền lãi suất trong quá trình vay, giúp bạn tiết kiệm tổng số tiền trả trong thời gian dài hạn.
+ Dư nợ quá hạn (còn được gọi là nợ quá hạn hoặc nợ trễ hạn) là tình trạng khi bạn không thực hiện thanh toán cho một khoản vay hoặc tài khoản tín dụng theo lịch trả nợ đã được thoả thuận với đơn vị cho vay hoặc công ty phát hành thẻ tín dụng. Điều này có thể xảy ra khi bạn không thanh toán đủ số tiền cần thiết, không thanh toán đúng hạn, hoặc hoàn toàn không thanh toán khoản tiền mà bạn đã vay.
+ Dư nợ bình quân (average daily/outstanding balance) được sử dụng để xác định mức dư nợ của danh mục cho vay, trong đó, giá trị trung bình sẽ được tính bằng cách chia trung bình giá trị đầu và giá trị cuối của một khoảng thời gian cụ thể hoặc một chu kỳ thanh toán.
Cách tính dư nợ bình quân thường là như sau:
- Mỗi ngày, số tiền nợ của tài khoản tín dụng hoặc khoản vay được ghi lại.
- Cuối mỗi chu kỳ thanh toán hoặc cuối tháng, tính tổng số tiền nợ hàng ngày trong chu kỳ hoặc tháng đó. Sau đó đem chia trung bình ra để tính lãi suất và phí áp dụng trên số trung bình đó
Cách tính này cho phép đơn vị cho vay hoặc công ty phát hành thẻ tín dụng tính lãi suất hoặc phí dựa trên số tiền trung bình mà bạn nợ trong một khoảng thời gian, thay vì chỉ tính dựa trên số tiền nợ tại một thời điểm cụ thể. Lãi suất hoặc phí được tính trên mức dư nợ thấp hơn trong suốt chu kỳ thanh toán hoặc tháng, giúp giảm tổng số tiền phải trả.
Dư nợ bình quân thường được sử dụng trong các tài khoản tín dụng như thẻ tín dụng hoặc dư nợ trên thẻ tín dụng, nơi lãi suất hoặc phí hàng tháng thường được tính bằng cách này.
III. Cách thanh toán dư nợ
Các cánh thanh toán dự nợ nhanh chóng và an toàn
Với mỗi khách hàng, các đơn vị cho vay sẽ tính toán cụ thể từng khoản vay. Dư nợ sẽ bằng tổng của dư nợ ban đầu, dư nợ giảm dần, dư nợ cuối kỳ, dư nợ quá hạn và dư nợ thẻ tín dụng. Mỗi tháng, khi có sao kê tín dụng, bạn nên xem xét lại các khoản này, nếu thấy bất thường trong chi tiêu cần phải liên hệ lại với ngân hàng để tính toán lại dư nợ.
Bạn có thể thực hiện việc thanh toán dư nợ bằng một trong các cách sau:
+ Nộp tiền mặt trực tiếp tại địa điểm giao dịch của đơn vị cho vay. Khách hàng sẽ tới tận những địa điểm mà đơn vị cho vay đã chỉ định, sau đó thông qua nhân viên tại quầy giao dịch thanh toán dư nợ.
+ Thanh toán dư nợ tự động hay trích nợ từ tài khoản nguồn của bạn. Bạn sẽ đăng ký dịch vụ thanh toán tự động dư nợ tại ngân hàng, sau đó tới hạn thì ngân hàng sẽ tự động trích nợ từ tài khoản nguồn mà bạn đã cung cấp. Với hình thức này, bạn phải đảm bảo, tài khoản nguồn luôn đủ khả năng thanh toán.
+ Có thể chuyển khoản, giống như chuyển khoản liên ngân hàng bình thường. Lưu ý với hình thức này, nên dự trù cho những ngày cuối tuần hoặc ngày nghỉ lễ, vì những ngày này ngân hàng không hoạt động nên trục trặc về chuyển tiền có thể xảy ra. Vì vậy, bạn phải tính toán trước để không ảnh hưởng đến quá trình trả nợ cũng như phát sinh thêm khoản phí trả chậm không đáng.
+ Uỷ nhiệm chi, dùng séc thanh toán cũng được, nhưng hiện tại ở Việt Nam hình thức này không được sử dụng nhiều, chỉ phổ biến tại các quốc gia phát triển.
IV. Những lưu ý liên quan tới dư nợ mà bạn cần biết
Lưu ý giúp bạn hạn chế những ảnh hưởng xấu từ dư nợ
Dư nợ có ảnh hưởng lớn đến tình hình tài chính của bạn, vì vậy có một số lưu ý quan trọng mà ai cũng cần phải biết về dư nợ:
1. Nắm được tất cả các khoản nợ của bạn
Để quản lý dư nợ hiệu quả, bạn cần biết chính xác mức nợ còn lại, lãi suất và hạn thanh toán của mỗi khoản nợ. Thông tin này giúp bạn lập kế hoạch trả nợ một cách tốt hơn.
2. Ưu tiên trả nợ với lãi suất cao nhất
Trong trường hợp bạn có nhiều khoản nợ, hãy ưu tiên trả nợ có lãi suất cao nhất trước. Điều này giúp bạn tiết kiệm tiền bằng cách giảm lãi suất tích luỹ.
3. Tránh trễ hạn thanh toán
Trả nợ đúng hạn là quan trọng để tránh phí trễ hạn và tác động tiêu cực đến điểm tín dụng của bạn. Sử dụng lịch nhắc nhở hoặc thanh toán dư nợ tự động nếu có thể. Điểm tín dụng của bạn có thể ảnh hưởng đến khả năng vay tiền trong tương lai, nên nó cực kỳ quan trọng.
4. Hạn chế rút tiền mặt trên thẻ tín dụng
Chính các ngân hàng cũng không khuyến khích khách hàng của mình rút tiền mặt từ thẻ tín dụng do phí rút tiền rất cao cộng thêm lãi suất rút tiền từ ngân hàng phát hành thẻ nữa. Cho nên, nếu không phải trường hợp khẩn cấp thì không nên rút tiền mặt làm tăng dư nợ.
5. Nên mua bảo hiểm khoản vay
Trong trường hợp bạn có các khoản nợ lớn như vay mua nhà hoặc vay ô tô, cân nhắc việc mua bảo hiểm nợ để đảm bảo rằng khoản nợ sẽ được trả khi bạn không còn khả năng trả nợ do bất kỳ lý do gì (ví dụ: mất việc làm hoặc bị ốm đau).
6. Nên dự trữ tiền mặt
Cố gắng duy trì một quỹ tiền mặt để xử lý các tình huống khẩn cấp, bất ngờ hoặc tránh việc sử dụng thẻ tín dụng để đối phó với chi phí bất ngờ.
7. Học hỏi thêm về tài chính cá nhân
Tìm hiểu về tài chính cá nhân và cách quản lý dư nợ là một phần quan trọng của việc xây dựng sự hiểu biết và kiến thức về tiền bạc.
8. Chi tiêu hợp lý
Thẻ tín dụng dễ tạo thói quen chi tiêu quá đà dẫn đến nợ chồng chất nợ, vượt mức bạn có thể chi trả được. Khi sử dụng thẻ tín dụng, bạn nên để dư nợ trong mức cho phép và trong khả năng bạn có thể chi trả được. Ngoài ra, có thể tận dụng các ưu đãi của thẻ tín dụng như trả góp 0% lãi suất trong thời gian dài để giảm tải dư nợ thẻ tín dụng.
Trên đây là những thông tin liên quan đến dư nợ. Nếu bạn đang có khoản vay và hình thành dư nợ thì cần phải quản lý dư nợ thật tốt. Lưu ý rằng, quản lý dư nợ là một quá trình dài hạn và đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỷ luật tài chính. Việc áp dụng kỷ luật trong chi tiêu giúp bạn tạo sự ổn định trong tài chính cá nhân và giảm áp lực từ dư nợ.
