Nguồn gốc ngày vía Thần Tài
Theo quan niệm dân gian Việt Nam, Thần Tài là vị thần chuyên quản tài - phúc - phú - quý, mang lại tài lộc, sung túc và may mắn. Về ngoại hình, Thần Tài thường tay cầm kim ngân lượng (vàng), bạc, đầu đội mũ mão, trang phục nghiêm chỉnh.
Về nguồn gốc ngày vía Thần Tài, TS. Đinh Đức Tiến, khoa Lịch sử, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho biết, có ít nhất 2 câu chuyện được dân gian lưu truyền lại.
Theo một điển tích của Trung Quốc, được ghi chép trong "Sưu thần ký, có người lái buôn tên là Âu Minh, đi qua hồ Thanh Thảo được thủy thần cho một người hầu tên là Như Nguyệt. Sau khi đem Như Nguyệt về nhà được vài năm thì Âu Minh ăn nên làm ra, trở nên giàu có
Một hôm, vào ngày mùng 1 Tết, không biết vì lý do gì Âu Minh đánh Như Nguyệt, cô sợ quá chui vào đống rác ở góc nhà.
Vợ Âu Minh không để ý nên vô tình quét nhà hót luôn cả đống rác có Như Nguyệt bên trong đổ đi. Từ đó về sau, nhà Âu Minh lại nghèo. Người ta đồn rằng, Như Nguyệt chính là Thần Tài và lập bàn thờ để thờ.
Một câu chuyện khác, theo truyền thuyết từ xưa, Thần Tài là vị thần sống trên trời, trong một lần xuống dưới hạ giới do uống rượu say, đầu va vào đá nên không nhớ mình là ai.
Trong quá trình lưu lạc dưới nhân gian, quần áo Thần Tài mặc trên người bị người dân đem đi bán. May thay, khi Thần Tài đi lang thang ăn xin thì được một cửa hàng bán gà, vịt mời Thần Tài ăn, từ đó cửa hàng này đông nghịt khách hàng.
Một thời gian sau, chủ nhà thấy Thần Tài không làm gì, ăn bốc nên không cho ở nữa. Từ đó, cửa hàng làm ăn sa sút, vắng khách. Thấy vậy, nhiều người kinh doanh khác đến mời Thần Tài về, đưa đi mua quần áo mới để mặc.
Cũng may, Thần Tài tìm đến đúng cửa hàng đã mua lại quần áo của mình lúc trước. Vị thần mặc lại quần áo của mình, đội mũ bay về trời vào mùng 10 tháng Giêng âm lịch.
Thực hành theo chuyện kể, người xưa xem 10/1 âm lịch hàng năm là ngày vía Thần Tài. Năm 2024, ngày vía Thần Tài rơi vào thứ Hai, ngày 19/2 dương lịch.
Ý nghĩa ngày vía Thần Tài
Ngày vía Thần Tài không chỉ đơn thuần là ngày để tạ ơn và tưởng nhớ đến vị Thần Tài đã mang lại tài lộc cho gia chủ trong một năm vừa qua; ngày vía Thần Tài còn là ngày với mong muốn được “đổi vía” - khi có vía của vị Thần Tài sẽ đem đến cho gia chủ một năm mới đến thật sung túc và bình an.
Theo quan niệm dân gian, mua vàng vào ngày vía Thần Tài sẽ được tài lộc, may mắn cả năm. Do đó, cứ tới ngày này, rất nhiều người, đặc biệt là những người làm ăn buôn bán sẽ đi mua vàng, vừa để tích trữ trong nhà, vừa để cầu cho cả năm được rủng rỉnh về tiền bạc.
Vàng được mua vào dịp này có rất nhiều loại để cân nhắc có thể là nhẫn vàng, vàng trang sức, vàng chỉ, vàng miếng...
Bên cạnh phong tục mua vàng vào ngày vía Thần Tài thì nhiều người mua đồ phong thủy về để trưng trong nhà hoặc biếu tặng như đá phong thủy, cóc ngậm tiền…
